Αρθρογραφία

Δικηγορικό Γραφείο Καβάλα > Αρθρογραφία  > Καταχραστές του Δημοσίου: Ατιμωρησία ή εξορθολογισμός;

Καταχραστές του Δημοσίου: Ατιμωρησία ή εξορθολογισμός;

Η καταδίκη, με κάθειρξη 10 ετών, μιας καθαρίστριας από τον Βόλο η οποία εργάζονταν με πλαστό πτυχίο σε κρατικό παιδικό σταθμό από το έτος 1997, έφερε το έτος 2018 στο προσκήνιο την επί σειρά ετών αντίθεση μεγάλης μερίδας του νομικού μας κόσμου στον Νόμο «περί αυξήσεως των ποινών των προβλεπομένων δια τους καταχραστάς του δημοσίου».

Εν τέλει, από την 1η Ιουλίου του 2019, ο εξοντωτικός αυτός νόμος τέθηκε στο χρονοντούλαπο της ιστορίας…

Η ψήφισή του το 1950 στη μεταπολεμική Ελλάδα είχε ως σκοπό την καταπολέμηση της διαφθοράς στο Δημόσιο και ήταν απόρροια ενός τεράστιου για την εποχή (έτος 1949) σκανδάλου λαθρεμπορίας χρυσού και συναλλάγματος από τον υποπλοίαρχο του Λιμενικού Σώματος Κ. Μπακόπουλο. Στόχος ήταν η τιμώρηση με αυστηρές ποινές περιπτώσεων διαφθοράς στο δημόσιο, με ανώτερη τότε τη θανατική ποινή και ακολούθως, μετά την κατάργησή της, την ισόβια κάθειρξη.

Αρχικά, αφορούσε σε μια σειρά από αδικήματα (οκτώ στον αριθμό, αργότερα  προστέθηκαν άλλα τέσσερα και τέλος συμπεριέλαβε μια πλειάδα αδικημάτων) που στρέφονταν κατά της εν γένει «δημοσίας περιουσίας». Σε πρώτη φάση αφορούσε στο Δημόσιο και τα ΝΠΔΔ, ενώ αργότερα (με το άρθρο 263Α Π.Κ. και την επέκταση της έννοιας του υπαλλήλου) εντάχθηκαν στο πεδίο προστασίας ΝΠΙΔ, τράπεζες κ.ά.

Τα τελευταία χρόνια, τα δικαστήριά μας δίκασαν και καταδίκασαν περιπτώσεις κατάχρησης δημοσίου χρήματος, ενώ αρκετοί εκ των κατηγορουμένων-καταδικασθέντων οδηγήθηκαν στις φυλακές. Γνωστές οι περιπτώσεις του πρώην Δημάρχου Θεσσαλονίκης κ. Παπαγεωργόπουλου και του πρώην Υπουργού του ΠΑΣΟΚ κ. Τσοχατζόπουλου. Επίσης, άξιο επισήμανσης είναι το γεγονός ότι εκκρεμούν ενώπιον των δικαστηρίων της χώρας και άλλες σχετικές με τον Νόμο «περί καταχραστών» υποθέσεις (βλ. Energa-HellasPower, Siemens, ΜΚΟ, Γ. Παπαντωνίου, εξοπλιστικά κ.ά.).

Η κατάργησή του, ωστόσο, δεν σημαίνει ατιμωρησία, καθώς η «κατάχρηση δημοσίου χρήματος», ως συμπεριφορά, προβλέπεται και τιμωρείται αυτοτελώς σε σειρά εγκλημάτων του νέου Ποινικού μας Κώδικα (πλαστογραφία, απάτη, απιστία, υπεξαίρεση, ψευδής βεβαίωση). Μάλιστα, στις περιπτώσεις αυτές το όριο του οφέλους που έχει ο δράστης ή της ζημίας του Δημοσίου, των ΟΤΑ και των ΝΠΔΔ ορίστηκε στο ποσό των €120.000,00 και όχι σε εκείνο των €150.000,00 που ίσχυε στο παρελθόν. Οι πράξεις αυτές διώκονται σε βαθμό κακουργήματος με απειλούμενο πλαίσιο ποινής κάθειρξη 10-15 έτη και χρηματική ποινή, έχοντας μάλιστα ειδική παραγραφή είκοσι ετών.

Τέλος, όπως σε κάθε κατάργηση Νόμου, έτσι και στην περίπτωση αυτή θα υπάρξουν και οι «τυχεροί» οι οποίοι θα αντιμετωπίσουν νέο, ευνοϊκότερο πλαίσιο ποινής, ενώ σίγουρα θα υπάρξουν και οι «υπερτυχεροί», με την παραγραφή να τους οδηγεί σε αθώωση.

Έτσι, οι κατηγορούμενοι που διώκονται με την επιβαρυντική περίπτωση του ν. 1608/1950 από 01.07.2019 θα αποκομίσουν, μεταξύ άλλων, οφέλη, όπως για παράδειγμα δεν θα αντιμετωπίσουν την ποινή της ισόβιας κάθειρξης και εφόσον επιστρέψουν τα «κλεμμένα» χρήματα, δηλαδή αποκαταστήσουν τη ζημία του Δημοσίου, θα τύχουν ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ευνοϊκής μεταχείρισης (με τον θεσμό της ποινικής συνδιαλλαγής-διαπραγμάτευσης) ή ακόμη και αθώωσης.

Αξίζει να σημειωθεί ότι πλέον δεν θεωρείται «δημόσιο» το χρήμα των τραπεζών, οργανισμών και επιχειρήσεων (ΝΠΙΔ) που ανήκουν στο Δημόσιο, με αποτέλεσμα μια απάτη ή πλαστογραφία εις βάρος τράπεζας να τιμωρείται με ανώτατο όριο κάθειρξης τα 10 χρόνια (ενώ πριν ήταν μέχρι 20 χρόνια και, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, ισόβια κάθειρξη).

Τώρα, αν αναλογιστούμε ότι δεκάδες ογκώδεις δικογραφίες με αδικήματα κατά τραπεζών και άλλων ΝΠΙΔ που ανήκουν στο Δημόσιο, βρίσκονται εδώ και 10-15 χρόνια σε αναμονή εκδίκασης, είναι βέβαιο ότι το επόμενο διάστημα θα ακούσουμε ότι τα αδικήματα αυτά παραγράφηκαν (εδώ ισχύει η κοινή παραγραφή για κακουργήματα, δηλαδή 15 χρόνια).

Παρόλα αυτά, ο ν. 1608/1950 δεν μπορεί παρά να χαρακτηριστεί ως αναχρονιστικός και αδικαιολόγητα αυστηρός και, ως εκ τούτου, η κατάργησή του ήταν επιβεβλημένη.

Δημοσιεύτηκε στο kavalapost.gr

Φωτογραφία: kavalapost.gr