Οικογενειακό δίκαιο – Αγωγής διατροφής μητέρας για αύξηση -σε σχέση με προηγούμενη δικαστική απόφαση- της διατροφής των δύο τέκνων της από 250,00€ στα 568,00€ – ΜονΠρΚαβ 16/2021

Ο εντολέας μας, πατέρας, εκπροσωπούμενος από το γραφείο μας, ισχυρίστηκε, μεταξύ άλλων, ότι δεν επήλθε καμιά μεταβολή στις διατροφικές ανάγκες των τέκνων, καθώς και στα δικά του εισοδήματα αλλά και εκείνα της μητέρας τους, σε σχέση με όσα είχαν κριθεί από την προηγούμενη απόφαση δικαστηρίου. Το Δικαστήριο δέχθηκε τους ισχυρισμούς μας και απέρριψε την αγωγή της μητέρας ως ουσία αβάσιμη.

Ακολουθεί απόσπασμα του νομικού σκέλους της απόφασης

«… Από τις διατάξεις των άρθρων 1485, 1486, 1489 και 1493 του ΑΚ προκύπτει, ότι οι γονείς, είτε υπάρχει μεταξύ τους γάμος και συμβιώνουν, είτε έχει διακοπεί η συμβίωση, είτε έχει εκδοθεί διαζύγιο, έχουν κοινή και ανάλογη με τις δυνάμεις τους υποχρέωση να διατρέφουν το ανήλικο τέκνο τους, ακόμη και αν αυτό έχει περιουσία, της οποίας όμως, τα εισοδήματα ή το προϊόν εργασίας του ή άλλα τυχόν εισοδήματά του δεν αρκούν για τη διατροφή του. Το μέτρο της διατροφής του ανηλίκου προσδιορίζεται με βάση τις ανάγκες του, όπως αυτές προκύπτουν από τις συνθήκες ζωής του και περιλαμβάνει, όλα όσα είναι αναγκαία για τη συντήρησή του και, επιπλέον, τα έξοδα για την ανατροφή  καθώς και την επαγγελματική και, την εν γένει, εκπαίδευσή του. Ως συνθήκες ζωής νοούνται οι συγκεκριμένοι όροι διαβίωσης, που ποικίλλουν ανάλογα με την ηλικία, τον τόπο κατοικίας, τις ανάγκες εκπαίδευσης και την κατάσταση υγείας του δικαιούχου σε συνδυασμό με την περιουσιακή κατάσταση του υπόχρεου. Η κατά τα άνω υποχρέωση των γονέων προς διατροφή του τέκνου τους, βαρύνει αυτούς, κατά το άρθρο 1489 εδ. 2 ΑΚ, ανάλογα με τις δυνάμεις τους (ΑΠ 404/2020 ΤΝΠ Νόμος). Περαιτέρω, κατά το άρθρο 1494 ΑΚ αν αφότου εκδόθηκε η απόφαση, που προσδιορίζει τη διατροφή, μεταβλήθηκαν οι όροι, το δικαστήριο μπορεί να μεταρρυθμίσει την απόφασή του ή και να διατάξει την παύση της διατροφής. Εξάλλου, κατά το άρθρο 334 παρ. 1 ΚΠολΔ, κάθε διάδικος έχει δικαίωμα να ζητήσει να μεταρρυθμιστεί τελεσίδικη ή ανέκκλητη απόφαση που καταδικάζει σε καταβολή περιοδικών παροχών, οι οποίες οφείλονται κατά το νόμο από οποιαδήποτε αιτία και γίνονται απαιτητές στο μέλλον, αν μεσολάβησε ουσιαστική μεταβολή των συνθηκών, επάνω στις οποίες βασίστηκε η απαγγελία της καταδίκης. Ακόμη, κατά την παράγραφο 3του ως άνω άρθρου 334 ΚΠολΔ, η μεταβολή των συνθηκών λαμβάνεται υπόψη αν έγινε σε χρόνο στον οποίο αυτός που ζητά την μεταρρύθμιση της απόφασης, δεν μπορούσε να προβάλει τη μεταβολή αυτή στην αρχική δίκη. Από τις ανωτέρω διατάξεις, προκύπτουν τα εξής: αν η μεταβολή επήλθε σε χρόνο κατά τον οποίον ήταν δυνατό να προταθεί και δεν προτάθηκε, τότε καλύπτεται από το δεδικασμένο που θα προκύψει από την απόφαση, και δεν μπορεί να αποτελέσει τη βάση νέας αγωγής προς μεταρρύθμισή της. Ο τρόπος με τον οποίο θα προταθεί στο δικαστήριο η μεταβολή των συνθηκών (με παρεμπίπτουσα αγωγή, με τις προτάσεις ή με την άσκηση εφέσεως κατά της οριστικής αποφάσεως) εξαρτάται από το χρόνο επελεύσεως της μεταβολής αυτής στο στάδιο στο οποίο βρισκόταν η δίκη και από τη θέση που είχε σ’ αυτήν ο διάδικος που επικαλείται τη μεταβολή. Σε περίπτωση επελεύσεως της μεταβολής των συνθηκών μετά την έκδοση της οριστικής απόφασης του πρωτοβάθμιο δικαστηρίου, πρέπει να ασκηθεί έφεση, εφόσον εντός της προθεσμίας ασκήσεώς της επήλθε η μεταβολή και τα περιστατικά αυτά πρέπει να προταθούν με την έφεση κατά της οριστικής αποφάσεως (άρθρο 527 παρ. 2 ΚΠολΔ) διαφορετικά δεν μπορεί μεταγενέστερα να ασκηθεί αγωγή με αίτημα τη μεταρρύθμιση της αποφάσεως αυτής. Αν έχει ασκηθεί έφεση, χρόνος κατά τον οποίο λαμβάνεται υπόψη η μεταβολή των συνθηκών είναι και ο χρόνος της τελευταίας συζητήσεως στο ακροατήριο του δευτεροβάθμιου δικαστηρίου, μέχρις ότου μπορούν να προταθούν παραδεκτά οψιγενείς ισχυρισμοί, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 269 παρ. 2 και 527 ΚΠολΔ. Μόνο αν η μεταβολή των συνθηκών επήλθε σε χρόνο κατά τον οποίο δεν ήταν δυνατή η προβολή της στην αρχική δίκη, όπως μετά την τελευταία συζήτηση στο δευτεροβάθμιο δικαστήριο, ή επήλθε μετά την προθεσμία ασκήσεως της εφέσεως, είναι δυνατόν να ζητηθεί με αγωγή η μεταρρύθμιση της αποφάσεως που επιδίκασε διατροφή λόγω μεταβολής των συνθηκών (ΟλΑΠ 2/1994 ΕλλΔνη 35 σελ. 352). Στην περίπτωση δε της διατροφής, οι όροι (ή οι συνθήκες) της διατροφής που μεταβλήθηκαν, δυνατόν να αφορούν την οικογενειακή κατάσταση του δικαιούχου ή υποχρέου, τη γενική οικονομική κατάσταση κλπ (ΕφΠειρ 677/2014 ΤΝΠ Νόμος). Εξάλλου, η απόφαση συναινετικού διαζυγίου με την οποία επικυρώνεται ιδιωτικό συμφωνητικό των αιτούντων συζύγων για την επιμέλεια των ανήλικων τέκνων τους και τη ρύθμιση της επικοινωνίας του γονέα που δεν ασκεί τη γονική μεριμνά τους ή δε διαμένει με αυτά, δεν είναι απόφαση ρυθμιστική των ως άνω ζητημάτων ώστε να υπόκειται σε ανάκληση ή μεταρρύθμιση κατά το άρθρο 1536 ΑΚ. Τούτο, διότι με αυτή, όπως σαφώς προκύπτει από τη διάταξη του άρθρου 1441 ΑΚ (όπως ίσχυε πριν την τροποποίησή του με το άρθρο 22 του ν. 4509/2017), απλά επικυρώνεται η ως άνω συμφωνία με την έννοια ότι βεβαιώνεται η ύπαρξή της και αποκτά ισχύ, η οποία τελούσε υπό την αίρεση της έκδοσης της απόφασης. Από την ίδια διάταξη προκύπτει ότι η ισχύς της απόφασης είναι προσωρινή και ισχύει μέχρι την έκδοση απόφασης από την αμφισβητούμενη δικαιοδοσία, στην οποία πρέπει να προσφύγουν οι γονείς, εφόσον επιθυμούν διαφορετική ρύθμιση (ΜΠρΑθ 2360/2015, ΜΠρΚαβ 24/2009 ΤΝΠ Νόμος). Ωστόσο, η απόφαση συναινετικού διαζυγίου, όπως κάθε απόφαση εκούσιας δικαιοδοσίας, δύναται να ανακληθεί εν όλω ή εν μέρει κατά το άρθρο 758 ΚΠολΔ ακόμη και αν είναι τελεσίδικη ή αμετάκλητη (ΑΠ 1003/2013 ΤΝΠ Νόμος) με επίκληση και απόδειξη νέων πραγματικών περιστατικών ή μεταβολής των συνθηκών που δικαιολογούν την παύση ισχύος της, ο υπόχρεος γονέας που απειλείται με αναγκαστική εκτέλεση σε βάρος του δε νομιμοποιείται ενεργητικά σε άσκηση αγωγής για τη ρύθμιση της επικοινωνίας του δικαιούχου γονέα (ΕφΑθ 6763/2008, ΕφΠατρ 832/2006 ΤΝΠ Νόμος), δύναται κατά την άποψή που προκρίνει ορθότερη το παρόν Δικαστήριο, να προστατευθεί μόνο με αίτηση ανάκλησης της ως άνω απόφασης ως προς τη διάταξη με την οποία επικυρώθηκε η συμφωνία περί επικοινωνίας, ώστε να παύσουν η ισχύς και η εκτελεστότητα της απόφασης ως προς αυτήν (ΜπρΠατρ 500/2019 ΤΝΠ Νόμος) …»