ΠολΠρΚαβ: Δεκτή η προσβολή της προσωπικότητας του εντολέως μας λόγω όχλησης (εκπομπή θορύβου, δύσοσμων αερίων κ.ά.)
ΠολΠρΚαβ – “Το ήρεμο περιβάλλον από ρύπους συνιστά έκφανση του δικαιώματος της προσωπικότητας και προσβολή αυτού μπορεί να προκαλείται και όταν διαταράσσεται η ωφέλεια από την απόλαυση του φυσικού περιβάλλοντος όσον αφορά την ατμόσφαιρα με την εκπομπή ρύπων, όπως καπνού, αναθυμιάσεων και θορύβων (ηχορύπανση), εάν η εκπομπή είναι τόσο ισχυρή ώστε να απειλεί και την υγεία των κοινωνών, τότε επέρχεται προσβολή και ως προς μια επιπλέον έκφανση του γενικού δικαιώματος της προσωπικότητας εκείνης που αφορά το ειδικότερο δικαίωμα στην υγεία” – Την υπόθεση χειρίστηκε το γραφείο μας- Το δικαστήριο δέχθηκε προσβολή της προσωπικότητας του εντολέως μας, διατάσσοντας τους εναγόμενους, συνοπτικά περιγραφόμενα, μεταξύ άλλων 1. να παύσουν α. τη λειτουργία της επιχείρησης τους , β. τις οχλήσεις διατάραξης της ησυχίας λόγω εκπομπής θορύβου και δύσοσμων αερίων, γ. να θέτουν εμπόδια στην ομαλή λειτουργία της επιχείρησής του εντολέα μας, δ. να προσβάλλουν την ιδιοκτησία του εντολέα μας μέσω φθοράς και 2. να παραλείπουν κάθε μελλοντική προσβολή της προσωπικότητας του εντολέα μας με την απειλή χρηματικής ποινής και προσωπικής κράτησης για κάθε παράβαση, επιδικάζοντας επιπλέον το χρηματικό ποσό των 5.000,00€ υπέρ του εντολέως μας ως χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης και τέλος το δικαστήριο κήρυξε την απόφαση προσωρινή εκτελεστή ως προς όλες τις διατάξεις της.
ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΤΟΥ ΝΟΜΙΚΟΥ ΜΕΡΟΥΣ ΤΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ:
Σύμφωνα με το άρθρο 914 του ΑΚ, για την ύπαρξη αδικοπραξίας, κατά την έννοια της διάταξης αυτής, απαιτείται, εκτός άλλων όρων, παράνομη συμπεριφορά του προσώπου και συνεπεία αυτής παράνομη ζημία άλλου (ΑΠ 47/1996 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Κατά δε το άρθρο 932 του ΑΚ σε περίπτωση αδικοπραξίας, ανεξάρτητα από την αποζημίωση, για περιουσιακή ζημία, το δικαστήριο μπορεί να επιδικάσει εύλογη, κατά την κρίση του, χρηματική ικανοποίηση, λόγω ηθικής βλάβης. Για να παραχθεί αδικοπραξία, κατά την έννοια της ως άνω διάταξης του άρθρου 914 ΑΚ και υποχρέωση του δράστη προς αποζημίωση του παθόντος, απαιτείται, εκτός από την επέλευση της ζημίας: α) η ζημία αυτή να προξενήθηκε από το δράστη παράνομα, συγχρόνως δε και υπαίτια, ήτοι από δόλο ή αμέλεια (άρθρο 330ΑΚ), β) η παράνομη συμπεριφορά του υπαιτίου να οφείλεται σε πράξη ή παράλειψη αυτού και γ) να υφίσταται πρόσφορη αιτιώδης συνάφεια, μεταξύ της ζημιογόνου πράξης ή παράλειψης και της επελθούσας ζημίας [βλ. ΑΠ 81/2023, απ 114/2012 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, ΑΠ 462/2011 ΝοΒ. (2011). 2115, ΑΠ 41/2010 ΕλλΔνη. (2011).376]. Επίσης, σύμφωνα με το άρθρο 57 του ΑΚ, όποιος προσβάλλεται παράνομα στην προσωπικότητά του έχει δικαίωμα να ζητήσει την άρση της προσβολής και τη μη επανάληψη της στο μέλλον εφόσον υπάρχει βάσιμη απειλή επικείμενης προσβολής (προληπτική αξίωση για παράλειψη) και δη απειλή χρηματικής ποινής και προσωπικής κράτησης. Για την άσκηση των παραπάνω αξιώσεων νομιμοποιείται ο χρήστης του συγκεκριμένου πράγματος ή το πρόσωπο (ως προς τα σωματικά ή ψυχικά αγαθά) που υπέστη την προσβολή (ΕφΘες 481/2010 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Αξίωση αποζημίωσης, κατά τις, περί αδικοπραξιών, διατάξεις (άρθρα 914 επ. ΑΚ) δεν αποκλείεται, ύστερα από αίτηση του προσβληθέντος, όπως και της ικανοποίησης της ηθικής βλάβης, δοθέντος ότι ο σεβασμός της αξίας του ανθρώπου, περιεχόμενου του οποίου αποτελεί και η προστασία της προσωπικότητάς του, προστατεύεται από το ίδιο το Σύνταγμα (άρθρο 2 παρ. 1 και 5 παρ. 1 και 2 αυτού), ενώ δεδομένου ότι πρόκειται περί απολύτου δικαιώματος, η υποχρέωση των τρίτων να μην την προσβάλλουν, ισχύει στο διηνεκές. Προσβολή, λοιπόν, της προσωπικότητας συνιστούν πράξεις, που περιέχουν ονειδισμό ή αμφισβήτηση της προσωπικής και επαγγελματικής προσωπικότητάς του, ακόμη και αν αυτές τον καθιστούν απλά ύποπτο, ότι μετέρχεται ανέντιμες μεθόδους, κατά την ενάσκηση των καθηκόντων του ή άλλων εκφάνσεων της ζωής του. Εξ άλλου, από τις προαναφερόμενες νομικές διατάξεις, προκύπτει ότι η προσβολή είναι παράνομη, όταν γίνεται χωρίς δικαίωμα ή σε ενάσκηση μικρότερης σπουδαιότητας δικαιώματος ή κάτω από περιστάσεις, που καθιστούν καταχρηστική την άσκησή του. Με τις παραπάνω διατάξεις προστατεύεται το δικαίωμα της προσωπικότητας, το οποίο αποτελεί πλέγμα αγαθών, που συνθέτουν την υπόσταση του προσώπου, με το οποίο είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένο. Τα αγαθά αυτά δεν αποτελούν αυτοτελή δικαιώματα, αλλά επί μέρους εκδηλώσεις-εκφάνσεις (πλευρές) του ενιαίου δικαιώματος επί της προσωπικότητας, όμως η προσβολή της προσωπικότητας, σε σχέση με οποιαδήποτε από τις εκδηλώσεις αυτές, συνιστά προσβολή της συνολικής έννοιας αυτής (προσωπικότητας). Στην έννοια, λοιπόν, της προσωπικότητας περιέχονται όλες εκείνες οι αστάθμητες αξίες, που απαρτίζουν την ουσία του ανθρώπου και προστατεύονται όλα τα αγαθά που τη συγκροτούν, ήτοι, μεταξύ άλλων, α) στοιχεία αναφορικά με τη ζωή, σωματική ακεραιότητα και την υγεία του προσώπου (σωματικά αγαθά), β) στοιχεία αναγόμενα στον ψυχικό και συναισθηματικό κόσμο του ανθρώπου (ψυχικά αγαθά), ενώ ως προσβολές του ψυχικού κόσμου μπορούν να θεωρηθούν η παρεμπόδιση της ομαλής ψυχικής ανάπτυξης του προσώπου, της ομαλής συναισθηματικής σχέσης του με άλλα πρόσωπα καθώς κι οι περιπτώσεις διατάραξης της ψυχικής ηρεμίας του ατόμου που υπερβαίνουν το κοινωνικά ανεκτό μέτρο (βλ. Φουντεδάκη σε Απ. Γεωργιάδη Σύντομη ΕρμΑΚ 2013, σελ. 137), γ) στοιχεία σχετικά με την ελευθερία προς ανάπτυξη της προσωπικότητας, δ) στοιχεία συνδεόμενα με την τιμή του προσώπου, που αντικατοπτρίζεται στην αντίληψη και την εκτίμηση, που έχουν οι άλλοι για αυτόν, ε) στοιχεία του ιδιωτικού βίου και της σφαίρας του απορρήτου (βλ. ΑΠ 543/2009, ΑΠ 1095/2009, ΑΠ 261/2008 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Προϋποθέσεις για την προστασία της προσωπικότητας, με τις διατάξεις των παραπάνω άρθρων, είναι: α) η ύπαρξη προσβολής της προσωπικότητας, με πράξη ή παράλειψη άλλου, που διαταράσσει μία ή περισσότερες εκδηλώσεις της σωματικής, ψυχικής, πνευματικής και κοινωνικής ατομικότητας του βλαπτόμενου, κατά τη στιγμή της προσβολής, β) η προσβολή να είναι παράνομη, που συμβαίνει, όταν γίνεται, χωρίς δικαίωμα ή, με βάση δικαίωμα, το οποίο, όμως, είναι μικρότερης σπουδαιότητας στο πλαίσιο της έννομης τάξης, είτε ασκείται καταχρηστικά, κατά την έννοια των άρθρων 281 ΑΚ και 25 παρ. 3 του Συντάγματος και γ) πταίσμα του προσβολέα, όταν πρόκειται ειδικότερα, για επιδίκαση χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης, εξαιτίας της παράνομης προσβολής της προσωπικότητας. Ο νόμος, συνεπώς, καθιερώνει αντικειμενική ευθύνη του προσβάλλοντος, μόνον ως προς την αξίωση άρσης της προσβολής και παράλειψης της στο μέλλον, ενώ για την αξίωση χρηματικής ικανοποίησης, απαιτεί και το στοιχείο της υπαιτιότητας. Είναι δε αδιάφορο σε ποιο τμήμα του δικαίου βρίσκεται η διάταξη, που απαγορεύει την προσβολή. Έτσι, η προσβολή της προσωπικότητας μπορεί να επέλθει και από ποινικά κολάσιμη πράξη, όπως εξύβριση, απλή δυσφήμηση ή συκοφαντική δυσφήμηση, φθορά ξένης ιδιοκτησίας κ.λ.π., που προβλέπονται και τιμωρούνται από τις διατάξεις του ποινικού κώδικα, ο δε προσβληθείς δικαιούται να ζητήσει, κατά τα άρθρα 57 και 59 του ΑΚ, προστασία, καθώς και την ικανοποίηση της ηθικής του βλάβης (που υπέστη από την προσβολή), που μπορεί να συνίσταται και στην καταβολή χρηματικού ποσού. Η επιδίκαση της ικανοποίησης αυτής αφέθηκε στην κρίση του δικαστηρίου της ουσίας, το οποίο, εάν κρίνει, ότι επήλθε ηθική βλάβη, προσδιορίζει το ποσό της, με βάση τους κανόνες της κοινής πείρας και λογικής, μετά από εκτίμηση των πραγματικών περιστατικών, ως προς το βαθμό του πταίσματος του δράστη, το είδος της προσβολής, το τυχόν συντρέχον πταίσμα του ζημιωθέντος, καθώς και την κοινωνική και οικονομική κατάσταση των μερών (βλ. ΑΠ 265/2015, ΕφΑΘ 1028/2016, ΜονΕφΘες 1220/2017 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, Απόστολος Γεωργιάδης, ΣΕΑΚ, Τόμος Ι, άρθρα 57 και 59). Εναγόμενος για την πληρωμή της χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης ή ψυχικής οδύνης, κατ’ εφαρμογή της ΑΚ 932, είναι ο υπεύθυνος για την αδικοπραξία ή προσβάλλων την προσωπικότητα, και αν υπεύθυνοι είναι περισσότεροι, θα εφαρμοστούν τα άρθρα 926 και 927 ΑΚ.